غازایاقی

اردیبهشت که می رسد ، سبزگیاهی بنام غاز ایاقی هم می رسد و ناگهان بازار سبزی فروشان پر می شود از این سبزی ارگانیک که برخی ها در پخت آش استفاده می کنند و شاید برخی های دیگر در غذاهای دیگر؛ ما جزو هر دو برخی ذکر شده نیستیم ، پس شهری هستیم !؟

 

زمانی یادداشت برداشته بودم تا مثلا کتابی ( بقول نورا !) بنویسم اندر احوالات هر ماه که نیمه کاره و نیمه تمام ماند ...

در وقت عبور از گذرگاههای بازار سنتی و نو ... ناخواسته گوش صداها و تلفظ هایی می شنود که هم دلنشین هستند و هم هوشبر (!؟) و برای زمانهای کوتاه و گاه درازی ذهن را درگیر می کند ... مثلا شما از قسمت تره بار فروشان رد می شوید و می بینید خانمی به فارسی ، دارد از فروشنده سوالی می کند در مورد وجود چیزی که نام آن ترکی است و این نام خود در منطقه ترک نشین ها به گویش های مختلفی بیان می شود ؛ یکیش همین غازایاقی !!  و می پرسد :« آقا قازیاغی دارید !؟ گازایاغی دارید !؟ غازیاغی دارید !؟ غذایاغی دارید ؟!  قزاقی دارید !؟ و ... » ( زبان شیرین فارسی است و حروف هم آوایی مانند «ق_غ_گ» و «ز_ظ_ض_ذ» و احیانا نزدیکی «ی» و« ر» در ترکی و ... )

غاز پرنده ای آشنا در فرهنگ ما و دیگران می باشد ... از اردک بزرگتر و از قو زشت تر (!؟) کمی پر سر و صداتر از هر دو (!؟) از نظر اخلاقی هم از راسته بداخلاقان و بد جور هم گاز می گیرد (!؟) در مثلهای عامیانه هم راهی دارد و می گویند :« یئمه می سن غاز اتینی ، بیلمه می سن لذتینی !!» ( یعنی گوشت غاز نخورده ای که لذتش را بدانی !؟ ) و هنوز شک عظیمی هست که این مثل در مخالفت است یا در موافقت ؟! چون گوشت غاز کمی بدمزه است و طعم گل و لای می دهد !؟ و مثل برخی زیبارو ها از دور دل می برد و از نزدیک سوهان روح است !!؟

و امما حکایتی شنیدنی ؛ در اوایل قبل از انقلاب (!؟) شهید قاضی طباطبایی در زندان بود و یکی از فوامیل دور ما رفته بود مشهد و دیداری داشت با بزرگی ، اتفاقا اردیبهشت بود !! ... در زمان خوش و بش معمول در جواب چه خبر از روزگار !؟ جواب داده بود :« همه چیز خوب و برقرار است و غازیاقی ها هم در آمده اند ... ( یعنی اردیبهشت هم به وقتش رسیده است و غازایاقی هم که اول اردیبهشت می رسد ، رسیده است !!؟ ) » استفاده از این عبارت ها و اشارت ها از نکات ریز زبان و کویش مختص تبریز است و برای همین حتی سایر ترک زبانان دور و نزدیک با این نوع محاوره خاص در تبریز مشکل دارند و خانم دوست من می گفت من ترکی بلدم ولی نمی دانم چرا متوجه حرفهای فلانی نمی شوم !؟ این را نوشتم تا اگر جایی دیدید دو نفر تبریزی حرف می زنند و عده ای هاج و واج فقط نگاه می کنند ، داستان دستتان باشد !!؟

خلاصه آن بزرگ غربت نشین (!؟) که از اطراف تبریز بود (!) و متوجه کلام گوینده نشده بود و پرسیده بود :« آقای قاضی از زندان درآمده !؟» و همان فامیل دور ما گفته بود نه آقای قاضی زندان هستند ، قازایاغی درآمده است !!؟ ( اینهم بماند به یادگار!)